فوت متین قوسی، فوتبالیست نوجوان برنامه ستاره‌ساز بدل به موج خبری عجیبی شده که همه به آن اقتدا می‌کنند. مخالفان برگزاری لیگ برتر با دستاویز قرار دادن مرگ ناگهانی این فوتبالیست، ازسرگیری مسابقات لیگ برتر را مقدمه‌ای برای مرگ‌و‌میر بیشتر می‌دانند و موافقان برگزاری لیگ اعتقاد دارند که ابتلای این جوان خارج از فضای فوتبال رخ داده و ربطی به فوتبال ندارد. خداداد عزیزی می‌گوید: «عده‌ای در فوتبال سوار قایقی می‌شوند که فقط منافع خودشان را دنبال کنند. واقعاً فوت متین ربطی به لیگ برتر ندارد؛ نه اینکه از مرگ یک پسربچه مایه بگذاریم.» چرا باید مرگ یک جوان دستاویزی برای مناقشات فوتبالی شود؟ چرا باید مرگ ملعبه‌ای برای سود و زیان افراد باشد؟ پرونده امروز این ماجرا را واکاوی می‌کند.


 

فرشاد کاس‌نژاد


مرگ یک نوجوان علاقه‌مند به فوتبال و شرکت‌کننده برنامه تلویزیونی ستاره‌ساز برای همه غم‌انگیز بود؛ مرگ دلخراش متین قوسی که دستمایه بحث‌هایی در فوتبال ایران شد و این بحث‌ها حتی اعتراض پدر او را در پی داشت. قابل درک است که خانواده او در رخت عزا حوصله و گرایشی به بهره‌برداری از نام فرزند دلبندشان در فوتبال را ندارند و برای آنها شاید آزاردهنده باشد، اما فوتبال ایران برای این تصمیم که باید لیگ برتر را برگزار کند یا تعطیل، به‌جای استدلال منطقی و تصمیم‌گیری بر اساس شرایط موجود، خود را نیازمند مثال می‌داند و این مثال البته می‌تواند باعث رنجش خانواده آن نوجوانی باشد که بر اثر درگیری با ویروس کرونا جان عزیزش را از دست داد.
برای بررسی اینکه آیا باید در ایران لیگ را برگزار کرد یا خیر، باید به آنچه در ایران می‌گذرد نگاه کرد و برگزاری بوندس‌لیگا یا هر لیگ معتبر دیگری در فوتبال حرفه‌ای برای ما نمی‌تواند مصداق باشد. اشاره به مرگ نوجوان فوتبالیست هم نه مصداقی برای تعطیلی لیگ است و نه راهی برای استدلال برگزاری لیگ.
واقعیت این است که تفاوت‌های اساسی و بنیادین بین لیگ برتر ایران و بوندس‌لیگا وجود دارد و این تفاوت‌ها در موضوعی مثل رعایت پروتکل‌های بهداشتی نیز می‌تواند مؤثر باشد. بسیاری از تیم‌های ایرانی توان اجرای پروتکل‌ها را ندارند؛ نه امکانات تمرینی مناسب و متعددی دارند، نه امکانات مالی مهیا کردن شرایط را، بنابراین احتمالاً فارغ از دستورالعمل‌ها وارد لیگ می‌شوند و این بی‌توجهی‌ها می‌تواند خطرناک باشد؛ حتی خطرناک و تلخ.
فیفا راه را برای تصمیم‌گیری بر اساس شرایط بومی باز گذاشته و در راهنمایی‌های خود می‌نویسد: «فیفا به‌عنوان نهاد حاکم بر فوتبال دنیا، مسئولیت و وظیفه دارد دستورالعمل مناسب را به فدراسیون‌های عضو ارائه کند تا هم پیامدهای اختلالات ناشی از کووید-۱۹ برای آنها کاهش یابد و هم این اطمینان حاصل شود که هرگونه واکنشی با منافع همگانی هماهنگ است. فیفا در موقعیتی قرار ندارد که به فدراسیون‌های عضو آموزش دهد یا در مورد اینکه فوتبال در هر کشور یا محدوه جغرافیایی چه زمانی باید آغاز شود، تصمیم بگیرد.
 این تصمیم باید توسط هر فدراسیونی بر اساس توصیه‌های مقامات بهداشت عمومی ملی آن کشور اتخاذ شود. سلامت همواره باید اصل اساسی برای فیفا و فدراسیون‌های عضو باشد.» از این راهنمای فیفا اما انگار اینطور برداشت شده که هر تصمیم خطرناکی را می‌توان گرفت.
آنها که این روزها از مرگ دلخراش یک نوجوان بهانه‌ای برای تعطیلی ساختند یا آنها که ادعا کردند چون مرگ او به تمرین و مسابقه فوتبال ارتباطی ندارد، هر دو سوی ماجرا خود را وارد بحثی غیرتخصصی کرده‌اند و بی‌توجه به مسئولیت خود اظهارنظر می‌کنند؛ اگرچه درخواست تعطیلی لیگ شاید با شرایط بحرانی پراکنش کرونا منطقی باشد. باشگاه پرسپولیس که در بیانیه‌اش نوشت «مگر با درگذشت پزشکان و پرستاران بیمارستان‌ها تعطیل شده‌اند؟» نشان داد که سطح استدلال‌ها تا چه اندازه عجیب و باور نکردنی است. در چنین شرایطی و با چنین برداشت‌هایی درباره ویروس کرونا، برگزاری لیگ حتماً می‌تواند خطرناک باشد، اما تصمیم منطقی باید فارغ از جدل‌های منفعت‌طلبانه یا کری‌های هواداری گرفته شود، نه اینکه تحت تأثیر چنین فضایی تصمیمی علیه سلامت بازیکنان، مربیان، داوران و خبرنگاران بگیرند و بعد پشیمانی‌اش نیز فایده‌ای نداشته باشد.

 

سام ستارزاده

درگذشت متین قوسی، نوجوانی که چندی پیش، برق درخشش‌اش در برنامه تلویزیونی استعدادیابی در شبکه سه چشمان خداداد عزیزی را هم گرفت، ناراحت‌کننده و تأثربخش بود؛ مانند فوت ایرانی‌های کوچک و بزرگ، آشنا و ناآشنای متعدد در چند ماه اخیر. حس ملالت‌آور ناشی از ازدست‌دادن هموطنان میان ما و کشورهای بسیاری مشترک است، اما وقتی شنیده می‌شود که از احساسات جریحه‌دارشده جامعه برای تعیین‌تکلیف در مسأله‌ای همچون ازسرگیری یا تعطیلی کامل لیگ نوزدهم بهره‌گیری می‌شود، شدت این تأسف دوچندان می‌شود. چه دلیلی دارد که بخواهیم با پناه‌گیری پشت فوت یک شخص خواسته‌مان درمورد لیگ را به کرسی بنشانیم؟ اینکه بازگشت فوتبال با جان بازیکنان و بینندگانش بازی می‌کند یا خیر، تصمیمی است که ستاد کرونا و وزارت بهداشت باید با استناد به کارشناسی‌های استاندارد بگیرند. استفاده ابزاری از فوت یک جوان عاشق فوتبال، جدای از اینکه داغ دل خانواده‌اش را تا جایی تازه کرده که پدر مرحوم بگوید دیگر از فوتبال بیزار شده، اتحادی را از ما سلب می‌کند که برای سپری کردن این دوران سخت بشدت به آن نیازمندیم. یورگن کلوپ می‌گوید: «اگر ادامه لیگ انگلیس باعث فوت یک تماشاگر هم شود، من این تصمیم را صحیح نمی‌دانم.» همه می‌دانیم که ضرر کلوپ از لغو فصل جاری لیگ جزیره به‌مراتب از ضرر احتمالی هر ایرانی از ادامه یا نیمه‌کاره ماندن لیگ برتر بیشتر است. اما کلوپ حداقل در حرف هم که شده، نشان داد برای حفظ اتحاد باید روحیه ایثارگری داشت؛ یعنی حتی گذشتن از درو کردن حاصل چهار سال زحمت که برای یک تیم کشیده شده و کسب افتخار شکستن طلسم 30‌ساله لیورپولی‌ها. حتی اگر قرار به قیاس حرف‌ها باشد، حرف کلوپ را با استوری‌های «کرونا یک-فوتبال صفر» می‌توان مقایسه کرد. خداداد عزیزی که به‌واسطه همان برنامه تلویزیونی رابطه نزدیکی با مرحوم قوسی داشته، می‌گوید او در زمین فوتبال کرونا نگرفته. وزیر ورزش، معاون وزارت بهداشت و هیچ مسئول دیگری عامل فوت متین نیستند. کرونا به فوتبال یک گل نزده؛ بلکه بیشتر زده. تا زمانی که دفاع جامعه فوتبال از یکدیگر تا این اندازه از هم گسیخته باشد، گل بیشتری را هم خواهد زد. ما متأسفانه متین را از دست داده‌ایم، ولی می‌توانیم سلامت متین‌های دیگر را با گذشت و اتحاد تضمین کنیم. باور داشته باشیم که خواسته‌های فوتبالی هیچ‌کدام از ما به‌اندازه جان یک بیمار مبتلا به کووید-19 که برای بهبودی می‌جنگد، ارزشی ندارد.