صادق رئیسی کیا

 

 اساسنامه جدید فدراسیون فوتبال ایجاب می‌کند که اساسنامه هیأت‌های فوتبال که بخش مهمی از سازمان اداری و فنی فوتبال کشورمان هستند اصلاح و با اساسنامه جدید فدراسیون فوتبال همسو گردد.

طی چند نوشتار به بیان اصول و بایسته‌های تنظیم اساسنامه هیأت‌های فوتبال خواهم پرداخت و این نوشتار به عنوان بخش نخست از این سلسله گفت‌وگوها است.

تجربه و سوابق موجود نشان می‌دهد در بعضی از هیأت‌های فوتبال کشورمان که البته تعدادشان کمتر از سی درصد کل هیأت‌های فوتبال ایران است نظام گردش مدیریت دچار اختلال جدی شده است.

گردش مدیریت در همه سازمان‌هایی که مبتنی بر انتخابات اداره می‌شوند یک اصل مهم و اجتناب‌ناپذیر است.

هیأت‌های فوتبال، سازمان اجتماعی هستند و مبتنی بر انتخابات اداره می‌شوند. فلسفه انتخابات آن است که به دیدگاه‌ها و نسل‌های مختلف از طریق یک روش مسالمت‌آمیز و متمدنانه، فرصت اداره امور و سرنوشتشان داده شود.

این اصل و قاعده حتی بر خود قانونگذاری نیز حاکم است بدین معنی که حتی در مقررات و قوانین نباید ترتیباتی ایجاد کرد که به یک نفر، اجازه استمرارطلبی و تسلط بر سرنوشت جمع زیادی داده شود.

بنابراین متوقف شدن اصل گردش مدیران در سازمان‌هایی که مبتنی بر انتخابات اداره می‌شوند اعم از آنکه این توقف در لوای قانونگذاری یا به‌طور عملی ایجاد شده باشد امری نادرست و مفسده‌انگیز است.

به همین لحاظ، بسیاری از بنگاه‌ها و بعضی سازمان‌های ورزشی از جمله خود فدراسیون فوتبال (بند ۳ قسمت ج ماده ۳۳ اساسنامه فدراسیون فوتبال) در جهت جلوگیری از رکود و استمرارطلبی و انحصارگرایی در اساسنامه خود تصریح کرده‌اند که دوره تصدی مدیران نمی‌تواند مثلاً بیش از دو یا سه دوره متوالی و متناوب باشد.

قانون اساسی ایران درباره قوه مجریه که رئیس آن از طریق انتخابات تعیین می‌شود نیز تصریح کرده که دوره تصدی رئیس جمهور، نهایتاً دو دوره متوالی است و اجازه استمرار دوره تصدی متوالی در این حیطه را نداده است.

از دیدگاه قواعد ضد فساد نیز، محدود کردن دوره ریاست در سازمان‌هایی که مبتنی بر انتخابات اداره می‌شوند، مسأله‌ای حائز اهمیت است.

بسیاری از متخصصان، فساد را به معنی سوءاستفاده از قدرت واگذار شده در راستای نفع شخصی قلمداد کرده‌اند.

بعضی از متخصصان نیز گفته‌اند: «فساد فعالیتی است که فرد فاسد قدرت خود را در راستای نفع شخصی به گونه‌ای به کار می‌برد که قواعد بازی را نقض می‌کند»

و بعضی دیگر نیز گفته‌اند:

«فساد به فعالیت‌هایی برمی‌گردد که فرد از مقام و منصبی که در اختیار دارد به گونه‌ای استفاده می‌کند که باعث نقض قواعد بازی می‌شود»

انتخابات، خودش بزرگترین قاعده بازی به شمار می‌رود. انتخابات، قاعده‌ای است برای تأمین و تضمین حق نسل‌ها و دیدگاه‌های دیگر جهت استفاده از حق تعیین سرنوشت و حق اداره امور سازمان یا اجتماع.

بنابراین هر رفتاری که کارکرد اصلی انتخابات را مختل یا تضعیف یا سلب کند مصداق فساد خواهد بود.

فساد، پیامدهای اجتماعی منفی به همراه دارد و باعث آسیب به کارآیی اقتصادی سازمان‌ها می‌شود و بی‌عدالتی اجتماعی را افزایش می‌دهد و کارکرد انتخابات و دموکراسی را تخریب می‌کند.

بنا به آنچه بیان شد یکی از بایسته‌ها و اصول مهمی که در جریان اصلاح اساسنامه هیأت‌های فوتبال کشورمان باید بدان توجه کنیم، بهبود عملکرد هیأت‌های فوتبال از طریق ایجاد محدودیت در دوره ریاست و اعضای هیأت رئیسه است.

همانگونه که در اساسنامه فدراسیون فوتبال ایران آمده است این محدودیت برای رئیس و اعضای هیأت رئیسه باید سه دوره متوالی یا متناوب باشد.

به علاوه باید تصریح شود که اگر رئیس و هیأت رئیسه هیأت فوتبال، انتخابات هیأت فوتبال را بدون عذر موجه و بدون تأیید رسمی و قبلی فدراسیون فوتبال به تعویق اندازند، فدراسیون فوتبال با انتخاب رئیس و هیأت رئیسه موقت، اجازه نخواهد داد انتخابات هیأت فوتبال به وسیله همان رئیس و هیأت رئیسه‌ای برگزار شود که خودشان بدون عذر موجه، عامل تأخیر در برگزاری انتخابات بوده‌اند.

گنجاندن این دو روش و مکانیزم در اساسنامه جدید هیأت‌های فوتبال می‌تواند حال فوتبال کشورمان را در بعضی از استان‌ها و مناطق بهبود بخشد.

یقیناً یک رئیس هیأت محور که به فلسفه کار جمعی و به کارکرد انتخابات احترام می‌گذارد برای توسعه و سرنوشت فوتبال کشورمان بهتر از یک هیأت رئیس محور است.