حمیدرضا عرب
اتفاقات بازی گل ریحان و استقلال در ورزشگاه انقلاب کرج لزوم تغییراتی اساسی در رویکرد متولیان و تصمیمگیران، نسبت به برگزاری این رقابتها را ضرورت میبخشد. قطعی برق در چنین سطحی که تیمی ریشهدار رخ در رخ تیمی از لیگ یک قرار میگیرد و میلیونها بیننده را متوجه خود میبیند، هرگز زیبنده و در شأن فوتبال ایران که چند دهه از تولدش میگذرد نیست. نه فقط بازیهایی در چنین سطح، بلکه تقابل تیمهای فرودست وکم تماشاگر نیز نباید با اتفاقاتی اینچنینی همراه باشد.
تقریباً 6 سال بعد از اینکه چرخ برگزاری لیگ فوتبال ایران در حوالی سال 50 به حرکت درآمد، جام حذفی هم برگزار شد و اکنون بیش از 40 سال است که این جام در ایران برگزار میشود. چنین قدمت و سابقهای، برگزاری آبرومندانه و شکیلتری را میطلبد اما در سالهای اخیر اتفاقاتی در پیشبرد این جام رخ داده که اساس برگزاری این رقابتها را زیر سؤال برده است. علاوه بر آن نحوه اجرای این رقابتها نیز بارها با تغییراتی مواجه شده و هیچ شکل واحدی وجود نداشته و هر مسئولی به زعم خود و براساس باورها و معیارهای خود این جام را برگزار کرده است. به یاد داریم که سالها شکل برگزاری جام حذفی رفت و برگشت بود اما اخیراً این شیوه تغییر کرده و تک بازی جای بازیهای رفت و برگشت را گرفته است.
در برگزاری بازی فینال نیز میان متولیان برگزاری تشتت آرا وجود داشت و گاهی بازی نهایی رفت و برگشت برگزار شد، گاهی از طریق قرعهکشی میزبانش را معرفی کردند و به تازگی نیز در استان خوزستان. با انتقال به این استان قرار بود فینال برای همیشه در خرمشهر برگزار شود و مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال نیز بارها این جمله را به زبان آورد که فینال جام حذفی متعلق به خرمشهر است اما بعد از اتفاقات تلخی که در ورزشگاه اروندان رخ داد و چشم یکی از هواداران استقلال به هنگام برگزاری بازی فینال کور شد، انتقال بازی به ورزشگاه دیگری از استان در دستور کار قرار گرفت که این تصمیم هرگز تبعات خوشی برای فوتبال ایران نداشت و دیدیم که در فینال فصل گذشته میان پرسپولیس و داماش چه تصاویری در مقابل دیدگان بینندهها قرار گرفت و بازی با تأخیر و ناهماهنگی بسیار برگزار شد که این وضعیت سوژهای هم بود برای برخی رسانههای خارجی تا موضوعات بیربط اجتماعی و حتی سیاسی را در ماجراهای رخ داده دخیل کنند و آتش به خرمن فوتبال ایران بریزند.
اصل برگزاری هر رقابتی به یک برنامهریزی منسجم و از پیش طراحی شده نیاز دارد و لازم است که برگزارکنندههای جام حذفی همه جوانب را در نظر بگیرند و علاوه بر اخذ گارانتی لازم از تیمهای شرکت کننده به جهت آنکه در میانههای راه انصراف ندهند که نمونهاش در سالهای گذشته کم رخ نداده بود، تیمهایی را وارد چرخه این رقابتها کنند که امکانات لازم را در اختیار داشته باشند نه تیمهایی که حتی نمیتوانند از تأمین برق ورزشگاه محل میزبانی خود مطمئن باشند.
ریشه این قطعی برق گرچه به سالها قبل و در جریان بازی نیمه نهایی پرسپولیس و صبا در مرحله نیمه نهایی برمیگردد اما واقعیت این است که جام حذفی همواره فوتبال ایران را با چالشهایی از این دست مواجه کرده و انگار اهمیت آنچنانی برای برگزارکنندهها ندارد. حتی بارها در سوابق برگزاری این جام مشکلاتی از قبیل کمبود نور، فقدان رختکن مناسب و میزبانیهای پرحاشیه به ثبت رسیده و تیمهای حرفهای در مواجهه با این شرایط به چالش کشیده شدهاند که این خود نشان دهنده نبود امکانات کافی برخی تیمها برای شرکت در رقابتهای جام حذفی است در حالی که حضور در این جام نباید چنان سهل باشد که هر تیمی جسارت حضور در این بازیها را به خود بدهد.
اینکه چه اصراری برای سازمان لیگ وجود دارد تا جامی را که همواره زمانبندیاش برای تیمها مشخص نیست و حتی همین امروز کسی به قطعیت نمیداند که فینال آن در کدام شهر و چه ورزشگاهی برگزار میشود و یکسری متغیرها در تصمیمگیریهای آتی نقش دارد، روشن نیست. پافشاری به مشارکت تیمهایی که حتی برای انجام سفر خود با مشکلات مالی مواجهاند و به واقع وضعیتی آماتورگونه را تجربه میکنند نیز از آن دست تصمیمهایی است که نه توجیه فنی دارد نه اقتصادی. حال شاید متولیان توجیهات دیگری در برگزاری این جام با شکل و شمایل کنونی دارند که بهتر است پیرامون آن توضیحات شفافی داده شود تا هضم آنچه هر فصل به هنگام برگزاری این رقابتها تکرار میشود سادهتر گردد که البته بعید است برای این قبیل وقایع توجیه محکمه پسندی وجود داشته باشد.