یادداشت

 

از روزی که مشخص شد اعضای هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال زیر نامه عزل عزیزی خادم را امضا کرده‌اند، فضای فوتبالی کشور پر شده از حدس و گمان؛ قطار شدن شایعات پشت سر هم که خیلی از آنها را می‌توان حتی به واقعیت نزدیک دانست. در این بین سخنگوی فدراسیون فوتبال هم مصاحبه کرد و تمام تلاش خودش را برای اینکه چنین نامه‌ای نه امضا شده و نه طبق اساسنامه و‌جهات قانونی دارد، انجام داد. این در حالی است که دو حالت در این رابطه وجود دارد؛ یا حسین شریفی اساسنامه فدراسیون را مطالعه نکرده و یا اینکه به حالت دستوری آن مصاحبه را انجام داده است! ساعاتی بعد اما انتشار نامه رسمی درخواست اعضای هیأت رئیسه برای عزل موقت عزیزی خادم پرده دیگری از ماجرا را برداشت تا بازار شایعات هم داغ داغ شود. شایعاتی که ذهن مخاطب را درگیر خودش کرده و البته کسی هم پاسخ روشنی به آن نمی‌دهد.

شایعه اول: در ماجرای ارسال اساسنامه به فیفا، نفراتی که زیر نامه عزل را امضا نکرده‌اند بر این عقیده‌اند که همه کارها قانونی انجام شده است و در جریان ارسال این نامه به فیفا بوده‌اند! نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد، این است که این اساسنامه به تأیید مجلس شورای اسلامی نرسیده است و از آن مهمتر استوری براتی (یکی از اعضای هیأت رئیسه) در این زمینه بوده که نوشته بود:«ای کاش قبل از ارسال این اساسنامه به فیفا آن را به ما هم نشان می‌دادید!» متن تأمل برانگیزی که نشان از شکاف بین اعضای هیأت رئیسه دارد و آنها را در فدراسیون به دو دسته تقسیم کرده است.

شایعه دوم: ساعاتی پس از انتشار نامه رسمی اعضای هیأت رئیسه، کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال، مهرداد سراجی را به‌مدت شش ماه محروم کرد. او که یکی از اعضای هیأت رئیسه فدراسیون و یکی از امضا‌کنندگان نامه عزل عزیزی خادم بود، به‌دلیل آنچه نقض مقررات اخلاقی این رشته عنوان شده، محروم شده است. شایعه‌ای که در این زمینه به گوش می‌رسد این است که ظاهراً قرار بوده پس از عزل شهاب‌الدین عزیزی خادم، مهرداد سراجی به‌صورت موقت امورات فدراسیون را در دست بگیرد که با این محرومیت عملاً او فرصت و اجازه چنین کاری را نخواهد داشت!

شایعه سوم: این شایعه بسیار جدی به گوش می‌رسد. اینکه قرار است در جلسه هیأت رئیسه و پس از استماع سخنان عزیزی خادم همه چیز به روال عادی برگردد و رئیس فدراسیون فوتبال در سمت خودش باقی بماند! بخصوص پس از محروم کردن سراجی تعداد معترضین به عدد 5 خواهد رسید و با توجه به اینکه خود عزیزی خادم هم یک رأی دارد، عزل موقت او به باد فراموشی سپرده می‌شود! از زمان ابلاغ دستور هیأت رئیسه، عزیزی خادم یک هفته زمان دارد تا دفاعیات خودش را انجام بدهد. جلسه‌ای که احتمالاً اواخر هفته جاری برگزار خواهد شد.

 

 

اوایل هفته گذشته شرایط برای تشکیل کمیته فنی فدراسیون فوتبال قطعی شده و علاوه بر بیژن ذوالفقارنسب، حسین کلانی و حسن روشن هم به عنوان اعضای کمیته مذکور انتخاب شدند. 

در همان زمان بحث بر سر این بود که حداقل دو نفر دیگر به جمع این نفرات اضافه خواهند شد ولی ماجرای هیأت رئیسه و تقاضای آنها برای برکناری رئیس فدراسیون همه چیز را بر هم ریخت. 

البته ظاهراً ماجرای کمیته فنی ارتباط مستقیمی با داستان برکناری عزیزی خادم ندارد و مقامات فدراسیون به اعضای این کمیته اعلام کرده‌اند حضور آنها همچنان قانونی و مورد قبول مدیران ارشد است و کسی نمی‌خواهد این چهره‌های سرشناس فوتبال ایران را سنگ روی یخ بکند. 

قرار شده ابتدا تکلیف رئیس فدراسیون مشخص شود و پس از آن کمیته فنی با اندکی تأخیر، کار خود را که نظارت بر روند انتخاب مربیان تیم ملی و عملکرد آنهاست، استارت بزند. 

شاید اعضای جدید این کمیته هم تا قبل از پایان اسفند ماه انتخاب شوند.

 

 سرنوشت ریاست فدراسیون فوتبال حالا کاملاً نامشخص است و معلوم نیست رئیسی که اسفندماه سال گذشته انتخاب شد، در نوروز امسال هم این سمت را برعهده خواهد داشت یا خیر؟ اگر از کنار تیم ملی بزرگسالان و ماجراهای تیم المپیک عبور کنیم، سرنوشت تیم‌های ملی جوانان و نوجوانان کشورمان همچنان نامشخص است و این در حالی است که از شهریور  و مهر ماه سال آینده هر دو تیم درگیر پیکارهای انتخابی آسیا خواهند شد. 

این‌طور که  بعضی از عوامل اجرایی در داخل فدراسیون به ما خبر داده‌اند، یکی از عوامل انتخاب نشدن مربیان تیم‌های جوانان و نوجوانان، نامشخص بودن وضعیت شهاب‌الدین عزیزی خادم بوده است و مدیران ارشد فدراسیون ترجیح می‌دهند ابتدا تکلیف رئیس مشخص شود و پس از آن  در مورد تیم‌های پایه‌ای تصمیم‌گیری شود چون ناهماهنگی در این رابطه دردسرهای بزرگ‌تری را ایجاد خواهد کرد. 

ناهماهنگی‌هایی که البته در فوتبال ما بی‌سابقه نبوده است.

 

در فوتبال ایران، آش چقدر شور شده که برای نخستین‌بار بیش از 6 عضو هیأت‌رئیسه فدراسیون درخواست جلسه فوق‌العاده کرده‌اند؛ آن‌هم با دستور عزل رئیس فدراسیون. تا امروز سابقه نداشته رئیس فدراسیونی که تیم‌ملی‌اش با اقتدار به جام جهانی رفته، چنان تند و سنگین مورد انتقاد واقع شود که اعضای هیأت‌رئیسه علیه‌اش قیام کنند!

در فدراسیون‌های مختلف، بارها دخالت دولت‌ برای برکناری «یک رئیس فدراسیون» به‌دلیل تخلفات مختلف را شاهد بودیم که این ماجرا اغلب با واکنش نهاد‌های بین‌المللی همراه می‌شد‌؛ اگر در آن فدراسیون‌ها، اعضای مجمع یا هیأت‌رئیسه به وظایف قانونی خود طبق اساسنامه عمل می‌کردند، نیاز به دخالت وزارت ورزش- یا همان دولت - احساس نمی‌شد و کار به مجامع بین‌المللی هم نمی‌کشید.

در فدراسیون فوتبال فعلی، برای نخستین‌بار است که اعضای هیأت‌رئیسه بدون دخالت دولت، خودشان پا پیش گذاشته و پیشقراول برکناری عزیزی خادم شده‌اند. مهرداد سراجی، در این خصوص گفته است: «این ماجرا می‌تواند بدعت تازه‌ای در فوتبال ایران باشد.» این گفته سراجی را باید جور دیگری تفسیر کرد؛ این اتفاق می‌تواند بدعت تازه‌ای در ورزش کشور باشد.

همواره اعضای مجمع فدراسیون‌های ورزشی، روز مجمع عمومی و سالانه حاضر می‌شوند و چندان دخالتی بر عملکرد رئیس، نواب رئیس و دبیرکل و سایر اعضای اجرایی فدراسیون ندارند. 4 سال یک‌بار می‌آیند و رأی می‌دهند و بعد هم به خانه‌های خود بازمی‌گردند تا براساس تقویم، موعد جمع شدن آنها کنار هم فرا برسد.

اعضای هیأت‌رئیسه و مجمع همیشه باید ناظر بر عملکرد فدراسیون خود باشند و هرگاه احساس شد اتفاقات بدی در حال شکل‌گیری است، طبق قانون وارد عمل شوند و جلوی فاجعه را پیش از اتفاق تلخ بگیرند. نکته اینجاست که برای نخستین‌بار در فوتبال ایران شاهد ایفای نقش درست و بموقع هیأت‌رئیسه هستیم و نهادهای مستقل فدراسیون یعنی کمیته اخلاق، کمیته‌انضباطی و استیناف، هم که با محرومیت مهرداد سراجی مستقل بودن خود را زیر سؤال بردند  و  با بیانیه رسمی  همه را تهدید کردند که اگر کسی خلاف میل فدراسیون سخنی بگوید، عواقب سختی در انتظارش است.

عزیزی خادم که با شعار شفافیت و مبارزه با فساد و استقلال فدراسیون وارد عرصه انتخابات شد، تا امروز برخلاف تمام شعارهایش عمل کرده و عزل او توسط هیأت‌رئیسه به‌دلیل فقدان شفافیت مالی و ابهاماتی که عمدتاً به مسائل مالی برمی‌گردد شروع داستان تازه‌ای در ورزش کشور به‌نظر می‌رسد؛ ماجرا از اینجا شروع شد که اعضای هیأت رئیسه پیگیر موضوعاتی نظیر مالیات گرفته یا شرکتی که برای راه‌اندازی VAR به ایران آمد و معلوم نشد که از چه کانالی وارد و چگونه بیرون رفت، شدند اما پاسخ شفافی از رئیس فدراسیون نگرفتند؛ رئیس فدراسیون به هیچ‌یک از این ابهامات پاسخ نداد. اگر کمیته اخلاق از ابتدا مستقل از رئیس و سایر بخش‌های فدراسیون عمل می‌کرد و پیش از آنکه کار به هیأت‌ریسه بکشد، پیگیر موضوعات کدر و مبهم می‌شد، کار به این مرحله نمی‌رسید.

در مجموع اقدام هیأت‌رئیسه جای ستایش دارد و اگر تصمیم آنها به نتیجه ختم‌ شود، برای نخستین‌بار در ورزش ایران شاهد اتفاقی مثبت و قابل تقدیر هستیم؛ قابل تقدیر از این جهت که نزد اعضای هیأت‌رئیسه «حس مسئولیت‌پذیری» دیده می‌شود.

از این پس هر شخصی مسئولیت اداره فدراسیونی را بر عهده بگیرد، می‌داند که اعضای منتخب مجمع-همان اعضای هیأت‌رئیسه- ناظر بر کار او و مجموعه‌اش هستند و باید پاسخگوی تصمیماتش باشد. شاید این اتفاق که از فوتبال شروع شده، سرآغاز راهی تازه باشد و یک‌بار برای همیشه فوتبال و حتی ورزش ایران را متحول کند. تمام فدراسیون‌های ورزشی بدانند که اداره کردن فدراسیون به شکل جزیره‌ای و شخص‌محور ممکن نیست. به امید روزی که سوای هیأت‌رئیسه‌ مطالبه‌گر، شاهد استقلال در ارکان مستقل فدراسیون‌ها باشیم و این نهاد‌ها که باید تابعی از فدراسیون جهانی خود باشند، در تمام امور همسو با فدراسیون‌های جهانی حرکت کنند. چنانچه در فیفا و یوفا شاهد ورود کمیته اخلاق بودیم که به برکناری بلاتر و پلاتینی منجر شد. در فوتبال یا ورزش دنیا، اگر رسانه‌ای از تخلفی رونمایی کند، بخش‌های مستقل فدراسیون وارد عمل می‌شوند و حتی از دستگاه‌های دیگر نظیر پلیس، بخش‌های قضایی و امنیتی کمک می‌گیرند تا به اصل ماجرا پی ببرند. 

در فوتبال انگلیس، وقتی رسانه‌ها افشا کردند که سم‌ آلاردایس سرمربی جدید تیم‌ملی این کشور برای دعوت از بازیکنان با دلال‌ها ارتباط گرفته و فهرست تیم‌ملی متأثر از روابط پولی شده، به موضوع به شکل جدی ورود کرد. پیش از آنکه اتحادیه فوتبال انگلیس حکمی صادر کند، آلاردایس ضمن عذرخواهی از همه، با پذیرفتن آنچه به او نسبت داده بودند، استعفایش را نوشت و اعلام کرد که اشتباه کرده است. حرکت هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال ایران می‌تواند الگویی برای تمام فدراسیون‌ها باشد و اگر این ماجرا به سراسر ورزش سرایت کند، تحولی بزرگ در ورزش کشور ایجاد می‌شود؛ تحولی مثبت در این راستا که دیگر نیاز به ورود وزیر ورزش به تخلفات نیست. برای مجامع بین‌المللی هم این پرسش ایجاد نمی‌شود که دولت‌ در امور یک فدراسیون دخالت کرده و تهدید تعلیق از سوی نهادهای بین‌المللی برای همیشه برداشته خواهد شد.

 

به نظر می‌رسد زمینه برای بازگشت مجدد مهدی مهدوی‌کیا به روی نیمکت تیم ملی امید فراهم شده و این ملی‌پوش بزرگ که چند ماه قبل توانست تیم المپیک ما را از مرحله اول پیکارهای انتخابی پاریس 2024 عبور بدهد، همچنان سرمربیگری این تیم را برعهده خواهد داشت. البته طی روزهای گذشته حاشیه‌های زیادی ایجاد شده و داستان برکناری عزیزی خادم هم مزید بر علت گردیده تا مهدوی‌کیا را دچار تردید کند ولی از داخل فدراسیون به این مربی جوان پیغام داده‌اند که اصلاً کاری به اتفاقاتی که این روزها در عرصه مدیریتی فوتبال کشور رخ می‌دهد، نداشته باشد و تمام ذهن خود را متمرکز برای آماده‌سازی تیم ملی کند چون هر اتفاقی هم که رخ بدهد، کسی با تیم امید کاری ندارد و مهدوی‌کیا می‌تواند برنامه‌های مورد نظر خود را همان طور که می‌خواهد، جلو ببرد.

این روزها صحبت از آن است که مهدی مهدوی‌کیا بزودی از آلمان به ایران برمی‌گردد و تیم امید اردوی تدارکاتی خود را در ایام نوروز برگزار خواهد کرد.

 

هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال از رفتارهای رئیس این فدراسیون به تنگ آمده و در نهایت تصمیم به عزل عزیزی خادم گرفت. 

تصمیمی که سر و صدای بسیار زیادی راه انداخت و تبعات آن قطعاً تا انتهای سال همراه فوتبال و ورزش ایران خواهد بود. 

براساس قانون، مجمع عمومی باید حرف آخر را در رابطه با کنار گذاشتن رئیس فدراسیون بزند و اتفاقاً همین مجمع باید رئیس جدید را نیز انتخاب کند. اگر روند برکناری شهاب‌الدین عزیزی خادم تا انتها پیش برود و رئیس فدراسیون از سمت خود با رأی اعضای مجمع برکنار شود، آنگاه مرد شماره یک جدید فدراسیون فوتبال ایران باید حداکثر طی سه ماه انتخاب شود در غیر این صورت امکان دارد فیفا دوباره پروژه «دوره انتقال» را برای فوتبال ایران پیاده کند. اگر پرونده عزیزی خادم تا انتهای اسفند بسته شود، آنگاه فدراسیون فوتبال کشورمان باید تا ابتدای تیرماه سال آینده رئیس جدید خود را از طریق ثبت‌نام و رأی‌گیری در مجمع عمومی فدراسیون بشناسد. کاری که قاعدتاً نباید چندان دشوار باشد.

 

جلسه پنجشنبه هیأت رئیسه فدراسیون فوتبال چه پایانی خواهد داشت؟ این سؤال اول و آخر اهالی فوتبال و ورزش و شاید هم تمام مردم ایران است. حالا موضوع فدراسیون فوتبال (که در محاورات عامه به فدراسیون خوبان عالم مشهور شده) به موضوع اول تبدیل شده و در تاکسی، مترو، اتوبوس، اداره، شرکت، بازار و ... همه درباره این فدراسیون و آینده‌اش حرف می‌زنند.

اجازه دهید درباره پیش‌فرض‌ها حرف بزنیم و اینکه اجازه دهند جلسه پنجشنبه برگزار شود. این جلسه چه عاقبتی خواهد داشت؟

مهرداد سراجی که با حکم عجیب و سریع کمیته اخلاق محروم شده در جلسه حضور نداشته باشد که در آن صورت فدراسیون فوتبال مشکلات خود را چند برابر می‌کند چون در بالاترین سطح ممکن به اعتبار فوتبال آسیب زده است بخصوص با آن بیانیه کمیته اخلاق و آن تهدید عجیب در مورد «برخورد عبرت آموز»! با این بیانیه متوجه شدیم مدیران فعلی فدراسیون حتی با سؤال پرسیدن رسانه هم عصبانی می‌شوند.

هیأت رئیسه ثابت کند کمیته اخلاق، تأییدیه مجمع فوتبال ایران و مجوز کنفدراسیون فوتبال آسیا را ندارد و حکمش هم غیر قانونی است و بتواند مجوز حضور سراجی را بگیرد که در آن صورت حکمی که برای یکی دیگر از منتقدان مدیریت عزیزی خادم (علی خطیر) صادر شده خود به خود شکسته خواهد شد.

هیأت رئیسه به عزل موقت رئیس فدراسیون رأی دهد که در آن صورت برای شجاعت این هیأت رئیسه باید ایستاده دست زد. در آن صورت چه مجمع فدراسیون در بهار سال آینده به ابقای رئیس رأی دهد چه ندهد تفاوتی نمی‌کند. هیأت رئیسه، وظیفه سازمانی‌اش را در قبال فوتبال ایران و مردم کشور بدرستی انجام داده است. در آن صورت اعضای مجمع باقی می‌مانند و وجدانشان.

آرای موافق هیأت رئیسه برای عزل موقت رئیس به حد نصاب نرسد که در آن صورت هم باید برای شجاعت تعدادی از اعضای هیأت رئیسه دست زد چون آنها کاری را کردند که باید.

نتیجه نهایی: همه احتمالات نتیجه جلسه را بررسی کردیم. هر نتیجه‌ای که داشته باشد تفاوتی ندارد. این فدراسیون، دیگر فدراسیون نمی‌شود. منزلت و اعتبار حقوقی این رئیس دیگر از بین رفته است حتی اگر دوستانش همچنان به نفع رئیس کار کنند. مهم این است که یکی دو تا از پایه‌های صندلی ریاست شکسته شده چون اعضای هیأت رئیسه هم به حرف مردم رسیده‌اند که باید در برابر تخلف‌های متعدد رئیس بایستند. نتیجه جلسه پنجشنبه هر چه باشد، رئیس فدراسیون یک بازنده مطلق است.